Pada intinya ilmu tasawuf adalah mempelajari bagaimana mensucikan jiwa  sesuci mungkin  dalam usaha mendekatkan diri kepada Tuhan sehingga kehadiran Tuhan  senantiasa dirasakan secara sadar dalam kehidupan. Ajaran pokoh ilmu tasawuf adalah : 1) maqomat (tobat, zuhud, sabar, tawakkal, ridla, mahabbah dan ma’rifat), 2) tarekat. Istilah tarikat dalam tasawuf sering dihubungkan dengan  syari’ah dan hakikat. Istilah tersebut  dipakai untuk menggambarkan peringkat penghayatan keagamaan muslim. Penghayatan keagamaan peringkat awal disebut syariat, peringkat kedua disebut tarikat, dan ketiga disebut hakikat. Yang dimaksud syari’at adalah jalan utama yang mengandung peraturan keagamaan yang bersifat umum dan formal. Adapun tarikat merupakan jalan yang lebih sempit yang terdapat dalam jalam umum syari’at dan lebih khusus yang ditujukan kepada orang-orang yang ingin mencapai penghayatan keagamaan yang lebih tinggi. Pengamalan syari’at merupakan jenis penghayatan keagamaan eksoteris, sedangkan tarrikat merupakan jenis penghayatan esoteris.adapun hakikat secara harfiah merupakan berarti “kebenaran”, tetapi yang dimaksud dengan hakikat di sini ialah pengetahuan yang sebenarnya tentang Tuhan, yang dimulai  dengan pengamalan syari’at dan tarikat secara seimbang.