Tổng quan về đặc điểm thực vật, thành phần hóa học và tác dụng sinh học của cây actisô (Cynara scolymus)
Abstract
Actisô (Cynara scolymus L., Asteraceae), hoa tự dạng đầu được dùng chủ yếu làm thực phẩm và cao chiết lá thường dùng làm thuốc thảo dược trong điều trị chứng khó tiêu, đầy hơi, và viêm gan. Bài báo này nhằm tóm tắt các đặc điểm thực vật đặc biệt là sự đa dạng di truyền, thành phần hóa học, tác dụng dược lý, các thử nghiệm lâm sàng, các phương pháp phân tích và một số yếu tố ảnh hưởng đáng kể đến hàm lượng của polyphenol. Actisô giàu các polyphenol có hoạt tính sinh học bao gồm acid caffeoylquinic, flavonoid… Bên cạnh đó, inulin là polysaccharid fructan trong Actisô, được dùng để kiểm tra chức năng thận và dùng trong thực phẩm. Các sesquiterpen lacton và triterpen là thành phần kém phân cực cũng được tìm thấy trong Actisô. Actisô có giá trị dinh dưỡng cao và có tính chất trị liệu như chống oxy hóa, bảo vệ gan, lợi mật, kháng viêm, hạ lipid máu. Các acid phenol đã được phân tích bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) và siêu hiệu năng (UHPLC) kết nối với các đầu dò PDA và MS.