متنشناسی رسالۀ جامعالهدایه فی علم الرمایه
Abstract
رسالۀ جامعالهدایه فی علم الرمایه نوشتۀ نظامالدین احمدبنمحمد معروف به شجاعالدین درودباشی بیهقی است که در سال 718 ه.ق. نوشته شده و موضوع آن فنون تیراندازی و کمانداری است که در هفده فصل جداگانه ترتیب داده شده است. این نسخه را نخستین بار محمدتقی دانشپژوه در 1342 در مجلۀ «فرهنگ ایرانزمین» بدون تصحیح، ویرایش و پژوهش بر روی متن آن، براساس یک نسخه که در اختیار داشته، به چاپ رسانده است؛ درحالیکه امروزه از این رساله سیزده نسخه در کتابخانههای مختلف داخلی و خارجی ثبت شده است. از آنجا که این رساله از اهمیتی تاریخی و محتوایی برخوردار است، نویسندگان برآنند تا با پژوهش در متن این رساله، ضمن معرفی آن، ضرورت تصحیح و چاپ ویراستۀ این رساله را بیان کنند.این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع موجود کتابخانهای انجام گرفته است. با توجه به اینکه نویسندۀ این رساله خود در تیراندازی تخصص داشته، محتوای رساله و نیز نوع و سبک کاربرد واژگان و اصطلاحات نظامی در آن قابل توجه است و ثبت آنها در فرهنگهای لغات برای غنی بخشیدن به زبان فارسی در این حوزه اهمیتی دوچندان دارد. همچنین این رساله از نظر موضوعی تکمیلکنندۀ دیگر رسالهها در این زمینه است که راه را برای پژوهشهای کاملتر در این حوزه هموار میسازد. صرفنظر از کاربرد پربسامد واژگان و اصطلاحات ویژۀ تیراندازی در آن، این رساله عاری از ویژگیهای سبکی برجسته و منحصربهفرد زبانی است. همچنین نثر این کتاب روان است که در برخی از موارد بههمراه ابیاتی از شاعران برجستۀ ادب فارسی است.