Islamisasi dan Syariatisasi Samudera-Pasai Abad ke-14 Masehi

Main Article Content

Ayang Utriza Yakin

Abstract

This article discusses the process of Islamization and shariahization in Samudera Pasai. Pasai was the first region to be islamized by those who spread Islam from Arabian peninsula. From this region Islam spread throughout Nusantara. Pasai played an important role in Islamizing Nusantara. Based on local and foreign sources as well as the historiography of Pasai, this article tries to elaborate the process of Islamization of Samudera Pasai comprehensively. In terms of shariahization, it is meant as an endeavor to implement Islamic law which was initially identical with Islamization. Based on Ibn Bat?tah, a Moroccon traveller, who visited Pasai, it is apparent that some aspects of Islamic law had been implemented and constituted as an integral part of societal and political life in this Muslim kingdom. This article shows that Islamic law had been practiced from the beginning as it went hand in hand with the process of Islamization.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

How to Cite
Yakin, Ayang Utriza. “Islamisasi Dan Syariatisasi Samudera-Pasai Abad Ke-14 Masehi”. Islamica: Jurnal Studi Keislaman 9, no. 2 (September 7, 2015): 269-294. Accessed March 28, 2024. https://islamica.uinsby.ac.id/index.php/islamica/article/view/232.
Section
Articles

References

al-Attas, Syed Muhammad Naguib. Islam and Secularism. Kuala Lumpur: ISTAC, 1993.
-----. Preliminary Statement on a General Theory of the Islamization of the Malay-Indonesian Archipelago. Malaysia: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1969.
Alfian, Teuku Ibrahim. Kronika Pasai: Sebuah Tinjauan Sejarah. Yogyakarta: Gadjah Mada University Press, 1973.
Ambary, Hasan Muarif. ?Peranan Beberapa Bandar Utama di Sumatera Abad 7-16 M. dalam Jalur Sutera Melalui Lautan?, Kalpataru Majalah Arkeologi, edisi Saraswati Esai-Esai Arkeologi, No. IX, 1990.
-----. Menemukan Peradaban: Arkeologi dan Islam di Indonesia, sunt. Jajat Burhanuddin. Jakarta: Puslit Arkenas, 1998.
B?sh?, Ahmad Taym?r. al-Madh?hib al-Fiqh?yah al-Arba?ah. Beirut: D?r al-K?dir?, 1990.
Bat?tah, Ibn. al-Rihlah, Voyages d?Ibn Bat?tah 1325-1354, C. Defremery dan B.R. Sanguinetti, (eds.)., Vol. 4. Paris: Anthropos, 1854.
Becker, C.H. ?Djizya?, dans Encyclop?die de l'Islam. Leiden dan Paris: EJ. Brill dan Picard, 1913.
Bleuchot, Herv?. Droit Musulman, Vol. 1. Aix-en-Provence: Presses Universitaires d?Aix Marseille, 2002.
Bressan, L. ?Odoric of Pordenone (1265-1331): His Vision of China and South-East Asia and His Contribution to Relations between Asia and Europe?, Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society, LXX, No. 2, 1997.
Broomhall, Marshall. Islam in China: a Neglected Problem. London: Morgan & Scott ltd., 1905.
Cahen, Anders C. Der Islam I. Frankfurt: t.tp, 1968.
Coed?s, G. Les Etats Hindouis?s d?Indochine et d?Indon?sie. Paris: De Boccard, 1989.
Damais, Louis-Charles. ?L??pigraphie Musulmane dans Le Sud-est Asiatique?, Bulletin de l?Ecole Fran?aise d'Extr?me Orient, Vol. LIV, 1968.
Dominique, Paule Charles. dalam Ibn Bat?tah, ?Voyages et P?riple (al-Rihlah)?, di dalam buku Voyageur Arabes, disunting dan diberi catatan oleh Paule Charles-Dominique. Paris: Gallimard, 1995.
Drewes, G.W.J. ?New Light on the Coming of Islam to Indonesia?, The Propagation of Islam in the Indonesian-Malay Archipelago, Alijah Gordon (ed.). Kuala Lumpur: Malaysian Sociological Research Institute, 2001.
E. Tyan, ?Fatwa?, dalam Enclop?die de l?Islam. Leiden dan Paris: E.J. Brill dan G.P. Maisonneuve, 1977.
Fatimi, S. Q. Islam Comes to Malaysia. Singapore: Malaysian Sociological Research Institute, 1963.
Ferrand, G. L?empire Sumatranais de Sriwijaya. Paris: Journal Asiatique, 1922.
Bousquet, G.H. ?Introduction ? l?Etude de l?Islam Indon?sien?, Revue des Etudes Islamiques, Cahiers II-III, 1938.
Ghaz?l? (al), Muhammad b. al-Was?t f? al-Madhhab, disunting oleh Ahmad Mahm?d Ibr?h?m dan Muhammad Muhammad T?mir, Vol. 7. Kairo: D?r al-Sal?m, 1997.
Goldziher, I. dan Schacht, J. ?Fiqh?, dalam Encyclop?die de l'Islam. Leiden dan Paris: E.J. Brill dan G.P. Maisonneuve, 1977.
Groeneveldt, W. P. ?Notes on The Malay Archipelago and Malacca Compiled Form Chinese Sources?, Verhandelingen Van Het Bataviaasch Genootschap Van Kunsten En Wetenschappen, XXXIX, No. 1, 1877.
Guillot, Claude. Wawancara. Paris, 25 Mei 2004.
Gupta, Arun Kumar Das. ?Acheh in Indonesian Trade and Politics 1600-1641?. Disertasi--Universitas Cornell, 1962.
Halm, Heinz. Die Ausbreitung des S?fi?itischen Rechtsschule von den Anf?ngen bis Zum 8./14. Jahrhundert. Wiesbaden: Ludwig Reichert, 1974.
Hamad?n? (al), Ibn al-Faq?h. al-Buld?n, Abr?g? du Livre des Pays, terj. Henri Masse (Damaskus: Institut Francais de Damas, 1973.
Hill, A.H. ?Hikayat Raja-raja Pasai?, Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society, XXXIII, No 2, 1960.
Hirth dan Rockhill dalam Chau-Ju-Kua, Chau Ju-Kua: His Work on the Chinese and Arab Trade in the Twelfth and Thirteenth Centuries, entitled Chu-Fan-Chi, terj. Friedrich Hirth dan W. W. Rockhill. St. Petersburg: The Imperial Academy of Sciences, 1911.
Ibrahim, Muhammad., dan Sufi, Rusdi. ?Sekelumit Pendapat tentang Proses Islamisasi dan Munculnya Kerajaan-kerajaan Islam di Aceh?, makalah yang disajikan pada Seminar Sejarah Masuk dan Berkembangnya Islam di Aceh dan Nusantara, Aceh Timur, 25-30 September 1980.
Ismail, Muhammad Gade. Pasai dalam Perjalanan Sejarah: Abad ke-13 Sampai Awal Abad ke-16, Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1993.
I-Tsing. A Record of the Buddhist Religion as Practised in India and the Malay Archipelago. A.D. 671-695, terj. J. Takakusu. London, Oxford University Press, 1896.
Jannsens, Herman F. Ibn Batouta: Le Voyageur de l'Islam (1304-1369). Bruxelles: Office de Publicit?, 1948.
Johns, A.H. ?Sufism as a Category in Indonesian Literature and History?, Journal Southeast Asian History, Vol. 2, No. 2, 1961.
Jones, Russel (penyunting), Hikayat Raja-raja Pasai. Kuala Lumpur: Fajar Bakti, 1987.
Ju-Kau, Chau. Chau Ju-Kua: His Work on the Chinese and Arab Trade in the Twelfth and Thirteenth Centuries, Entitled Chu-fanchi. New York: Paragon Book Reprint Corp, 1966.
Jurj?n?, ?Al? b. Muhammad. Kit?b al-Ta?rif?t (Beirut: Maktabat Lubnan, 1978), 112.
Kern, Rudolf Aernoud. ?The Propagation of Islam in the Indonesian-Malay Archipelago?, (ed.) Alijah Gordon. Kuala Lumpur: Malaysian Sociological Research Institute (MSRI), 2001.
Lanang, Tun Seri. Sul?lat al-Salat?n Ya?ni Pertuturan Segala Raja-raja: Sejarah Melayu, Muhammad Haji Salleh (ed.). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1997.
Leur, J.C. Van. Indonesian Trade and Society. The Hague-Bandung: W. Van Hoeve LTD, 1955.
Lombard, Denys. Le Carrefour Javanais Vol. 2. Paris: Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, 1990.
Lombard, Denys. Nusa Jawa: Silang Budaya, terj. Winarsih Arifin, Rahayu Hidayat, dan Nini Yusuf, Vol. 2. Jakarta: Gramedia, 2000.
Ma?l?f, Louis. al-Munjid f? al-A?l?m. Beirut: D?r al-Mashriq, 1986.
Macdonald, D.B. ?Fakih?, dalam Encyclop?die de l'Islam. Leiden dan Paris: E.J. Brill dan G.P. Maisonneuve, 1977.
Manz?r, Ibn. Lis?n al-?Arab, Vol. 5. Beirut: Dar al-Ma??rif, t.th.
Marsden, William. The History of Sumatra. London: Oxford University Press, 1966.
Meilink-Roeflofsz, M.A.P. Asian Trade and European Influence in the Indonesian Archipelago between 1500 and About 1630. The Hague: M. Nijhoff, 1962.
Millot, Louis., dan Blanc, Fran?ois-Paul. Introduction ? L??tude du Droit Musulman. Paris: Sirey, 1987.
Mimm? (al), Hasan. Ahl al-Dhimmah f? al-Had?rah al-Isl?m?yah. Beirut: D?r al-Gharb al-Isl?m?, 1998.
Miquel, Andr?. L?islam et Sa Civilisation VIIe-XXe Si?cle. Paris: Armand Collin, 1977.
Morabia, Alfred. ?La Notion de Djih?d dans l'Islam M?di?val?. Disertasi--Universitas Paris IV, 1974.
Mulyana, Slamet. Runtuhnya Keradjaan Hindu-Djawa dan Timbulnya Negara-negara Islam di Nusantara. Jakarta: Bharata, 1968.
Penulis, Tim. Sejarah Daerah Propinsi Daerah Istimewa Aceh. Jakarta: Balai Pustaka, 1977-1978.
Pires, Tom?. The Suma Oriental Of Tome Pir?s, An Account Of The East From The Red Sea To Japan, Written In Malacca And India In 1512-1515, Vol. 1. New Delhi: Asian Educational Services, 1990.
Polo, Marco. Le Devisement Du Monde Le Livre Des Merveilles 1250-1295, disunting oleh A.C. Moule, Louis Hambis dan St?phane Yerasimos, Vol. 2. Paris: La D?couverte, 1989.
Polo, Marco. Le Livre de Marco Polo, disunting oleh M.G. Pauthier. Paris: Firmin Didot Fr?res, 1865.
Ricklefs, M.C. A History of Modern Indonesia. London: The Macmillan Press, 1981.
S?biq, Sayyid. Fiqh al-Sunnah, Vol. 3. Kairo: t.tp., 1988/1409.
Sahriy?r, Ibn. Kit?b Agh?ib al-Hind Barrih wa Bahrih wa Ghaz?irih (288-342 H.), P. A. Van Der Lith (ed.). Leiden: E.J. Brill, 1883-1886.
Sauvaget, Jean (ed.). Akhb?r al-S?n wa al-Hind, Relation de la Chine et de l?Inde, Les Belles Lettres. Paris: Soci?t?, 1948.
Schacht, Joseph. Introduction au Droit Musulman, terj. Paul Kempf dan Abdel Magid Turki. Paris: Maisonneuve dan Larose, 1999.
Schrieke, B. Indonesian Sociological Studies, Vol. 2. The Hague and Bandung: Van Hoeve, 1955 dan 1957.
Sh?fi?? (al), Muhammad b. Idr?s. al-Umm, disunting oleh Muhammad Zuhr? al-Najj?r, Vol. 2. Beirut: D?r al-Ma?rifah, t.th.
Sharb?n? (al), Shams al-D?n b. Ahmad. al-Iqn?? f? Hall Alf?z Ab? Shuj??, disunting oleh ?Ali ?Abd al-Ham?d Ab? al-Hayr dan Muhammad Wahb? Sulaym?n, Vol. 2. Damaskus: D?r al-Hayr, 1996.
Sir?f? (al), Sulaym?n. Silsilat al-Taw?r?h dan ?Relations des Voyages Faits par les Arabes et les Persans dans l?Inde et ? la Chine dans le IX?me Si?cle de l?Ere Chr?tienne?, Joseph Touissant Reinaud (ed.), Vol. 2. Paris: O. Zeller Verlag & Osnabr?ck Allemagne, 1982.
Tibbets, G.R. ?Early Muslim Traders in South-East Asia?, Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society, XXX, No. 1, 1957.
-----. ?Pre-Islamic Arabia and South-East Asia?, Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society, XXIX, No. 3, 1956.
Tjandrasasmita, Uka. ?The Sea Trade of the Moslems to the East Countries and the Rise of Islam in Indonesia?, Makalah pada Asian History Congress, Azad Bhaven, New Delhi, 1961.
Tyan, E. ?Djihad?, dalam Encyclop?die de l'Islam. Leiden dan Paris: E.J. Brill dan G.P. Maisonneuve, 1977.
-----. ?Kadi?, dans Encyclop?die de l?Islam. Leiden dan Paris: E.J. Brill dan G.P. Maisonneuve, 1977.
Vlekke, B.H.M. Nusantara a History of Indonesia. The Hague dan Bandung: Van Hoeve, 1943.
Winstedt, R.O. ?A History of Malaya?, Journal of The Malayan Branch Royal Asiatic Society, Vol. XIII, No. 1, 1935.